کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
مابعدالطبیعه پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.
-
جستوجو در متن
-
ماطافوسیقا
لغتنامه دهخدا
ماطافوسیقا. (معرب ، اِ) مابعدالطبیعه . (شیخ الرئیس در جواب اسئله ٔ بیرونی ، یادداشت به خط مرحوم دهخدا). و رجوع به حکمت و «مابعدالطبیعه » و متافیزیک در همین لغت نامه شود.
-
متافیزیک
لغتنامه دهخدا
متافیزیک .[ م ِ ] (فرانسوی ، اِ) بعد از فیزیک . زیرا در آثار ارسطو این معرفت بعد از فیزیک (طبیعت ) قرار دارد. دانشی غیرمسبوق به علل اولی .مبادی اولیه . (از لاروس ). مابعدالطبیعه . علم نظری . حکمت نظری . حکمت الهی . الهیات . اصول مجرد و معنوی . و رجوع...
-
جسم سماوی
لغتنامه دهخدا
جسم سماوی . [ ج ِ م ِ س َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) مراد از این ترکیب فلک الافلاک است . (از تفسیر مابعدالطبیعه ٔ ابن رشد).
-
دگماتیسم
لغتنامه دهخدا
دگماتیسم . [ دُ ] (فرانسوی ، اِ) فلسفه ٔ مبتنی بر یقین ، و آن مجموعه ٔ افکار کسانی است که معتقد به حل مسائل مابعدالطبیعه با روش علمی هستند. (از فرهنگ فارسی معین ).
-
احمد
لغتنامه دهخدا
احمد. [ اَ م َ ] (اِخ ) ابن محمد الخراسانی . یعقوب بن اسحاق کندی را کتابی است در مابعدالطبیعة که به نام احمدبن محمد خراسانی کرده است . رجوع به عیون الانباء ج 1 ص 213 س 17 شود.
-
بین
لغتنامه دهخدا
بین . [ ب ِ ] (اِخ ) الگزاندر. فیلسوف اسکاتلندی (1818 - 1903م .) که در پی ریزی روانشناسی جدید سهم بسزائی دارد. وی جنبه ٔ مابعدالطبیعه ٔ روانشناسی را حذف کرد و به جنبه ٔ فیزیولوژیائی آن پرداخت . وی در دانشگاه ابردین سالها مطالعه و تدریس کرد. (دائرة ال...
-
دیلتای
لغتنامه دهخدا
دیلتای . (اِخ ) ویلهم (1833-1911م .) فیلسوف آلمانی . از نخستین مدعیان استقلال علوم روانی از علوم طبیعی بود. وی میخواست طرحی را که برای روانشناسی تحلیلی و توصیفی ریخته بود اساس فلسفه قرار دهد. به تاریخ رشد افکار اهمیت میداد و به مابعدالطبیعه توجهی ندا...
-
مالبرانش
لغتنامه دهخدا
مالبرانش . [ ل ِ ] (اِخ ) نیکلا. از حکمای فرانسه است که در سال 1638م . در پاریس به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیل در صنف کشیشان داخل شد و پس از خواندن کتابهای دکارت به حکمت دلبستگی یافت و تا پایان عمر جز مطالعه و تألیف و تصنیف در مباحث حکمتی کاری نکرد...
-
مابعد
لغتنامه دهخدا
مابعد. [ ب َ ] (ع اِ مرکب ) پس از آن . سپس آن . (ناظم الاطباء). مقابل ماقبل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).- مابعدالطبیعة ؛ چیزی که سوای طبیعت است یعنی علم الهی . (آنندراج ) (غیاث ). علم اعلی . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). نزد قدما یکی از شعب حکمت نظر...
-
الهیات
لغتنامه دهخدا
الهیات . [ اِ لا هی یا] (ع اِ) ج ِ اِل̍هیَّة. رجوع به الهیة شود. || آنچه مربوط به «اله » باشد. مباحث و مسائل علم الهی که یکی از فنون حکمت است . (غیاث اللغات ) (ناظم الاطباء). || حکمت الهی (بمعنی اعم ). حکمت مابعدالطبیعه . علم اعلی (عقل و آثار آن در ع...
-
طبیعی
لغتنامه دهخدا
طبیعی . [ طَ ] (ص نسبی ) (علم ...) دانشی است که از احوال اجسام طبیعی بحث میکند و موضوع آن جسم است . (از کشف الظنون ). و صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: طبیعی بر یکی از علوم مدون حکمت نیز اطلاق شود چه علم حکمت به دو گونه ٔ عملی و نظری تقسیم گردد و حکمت...
-
ماوراء
لغتنامه دهخدا
ماوراء. [ وَ ] (ع اِ مرکب ) ماورا. رجوع به ماورا شود.- ماوراءالطبیعه ؛ چون ارسطو پس از تدوین علوم طبیعی بدین کتاب پرداخت از این روی آن را مابعد طبیعت نام داد. و از این لحاظ نیز که این کتاب نمونه ٔ کامل از تحقیقات فلسفی است و بحث در آن از مجردات و نظ...
-
متقابلان
لغتنامه دهخدا
متقابلان . [ م ُ ت َ ب ِ ] (ع ص ، اِ)تثنیه ٔ متقابل . دو چیز رویاروی یکدیگر. و رجوع به تقابل شود. || (اصطلاح منطقی ) دو امری هستندکه از یک جهت در یک زمان در محل واحد جمع نشوند و یا دو امری میباشند که صادق نباشند بر شی ٔ واحد در حالت واحد در جهت واحده...
-
ابن رشد
لغتنامه دهخدا
ابن رشد. [ اِ ن ُ رُ ] (اِخ ) ابوالولید محمدبن احمدبن رشد، معروف بحفید. یکی از حکمای مشهور اسلام . مولد او قرطبه . از دیرباز اجداد او در این شهر از قضات عالیرتبه بوده اند. جد او محمد نیز کنیت ابوالولید داشته است و در دوره ٔ مرابطین مشهورترین قاضی عصر...
-
اگوست کنت
لغتنامه دهخدا
اگوست کنت . [ اُ ک ُ ] (اِخ ) دانشمند و فیلسوف و ریاضی دان نامی فرانسوی (1798 - 1857 م .). وی در مونپولیه به دنیا آمد و فلسفه ٔ اثباتی را بنیان نهاد و کتابی در فلسفه ٔ اثباتی (1830 - 1842 م .) بنام کور دو فیلوزوفی پوزیتوی منتشر کرد که یکی از شاهکارها...