قفاهیر. [ ق َ ] (اِ) صورت خوب و روی نیکو را گویند. (برهان ). ظاهراً این اشتباه از غلط خواندن شعر نصاب عارض شده در این بیت :
ریه شُش ، قفا هیره و وجه روی
فخذ ران ، عقب پاشنه ، رجل پای .
که قفا به معنی هیره یعنی پس گردن است . و این لغتی است در فارسی قدیم و صاحب برهان هر دو کلمه را با یکدیگر ترکیب نموده و یکی پنداشته و آن را به معنی صورت و روی خوب ضبط کرده است . (مقدمه ٔ برهان از معین ). رجوع به هیره و هیزه شود. هیره گویند که کلمه ٔ فارسی است به معنی پس گردن و قفا، و استناد به ابونصر فراهی کنند که گوید :
ریه شش ، قفا هیره و وجه روی
فخذ ران ، عقب پاشنه ، رجل پای .
لیکن کلمه ٔ هیره در هیچ جا دیده و شنیده نشده است و معنی این جزء بیت هم معلوم نیست . ادیب پیشاوری میفرمودند هیزه در نواحی پیشاور به معنی پشت و قفاست و کلمه ٔ حیز به معنی اهریمنی آن نیز از اینجاست ، و لفظ حیره یا هیره ٔ شعر نصاب الصیبان را نیز همین کلمه میدانستند. (یادداشت مؤلف ).
کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
واژه پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.