طین ارمنی . [ ن ِ اَ م َ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) گِل ارمنی . سرد است در درجه ٔ اول و خشک است در دو درجه و ریشهاء امعاء را نیکو گرداند و راندن شکم را دفع کند و دمش خون را و سیلان منع کند و ریشهاء عفن راکه در دهان پدید آید چون سرکه بهم آمیخته شود و بکار برده آید منفعت کند و به آن سبب که در آن خاصیتی که ریشهاء شش را نیکو گرداند و رطوبتی ناشایسته را که در آن بود خشک گرداند و نزله را سود دارد و شربت و طلاء آن طاعونها را دفع گرداند. (ترجمه ٔ صیدنه ). گِلی است سرخ رنگ که به تیرگی زند، اسحاق بن عمران گوید که : سرخی است بسیاهی زند و خوشبوی و مذاق وی ترابی بودو بزبان بچفسد و طبیعت وی سرد است در اول و خشک است در دوم ، و گویند سرد و خشکست در اول . و بهترین آن دردی است که در وی رمل نبود چون سحق کنند و چون بر زبان نهند بچسبد خون را ببندد و طاعون را طلا کردن و خوردن نافع بود و جراحتها و قلاع را مفید بود و نزله ای که از سینه بریزد و از آن ضیق النفس پیدا شود هیچ دوائی به از وی نبود. مقدار یک مثقال استعمال کردن سل را مفید بود بسبب آن که ریش وی را خشک گرداند و جهت تب وبائی عظیم نافع بود، چنانکه گویند که در زمین ارمن وقتی وبائی بود که چند تن از آن بماندند و آن چند کس را چون تحقیق کردند همیشه این گل را اندکی خوردندی و این خاصیت را از آنجا معلوم کردند و ازبهر آنست که اطباء بشراب و گلاب فرمایند و اگر تب بود بگلاب و آب سرد. و شکستگی استخوان را بغایت مفید بود با اقاقیاطلا کردن و پوست بواسیر از مقعد بیرون آورد. و گویندمضر بود به سپرز و مصلح وی گلاب بود. و اسحاق بن عمران گوید: بدل وی طین حجازی بود که در اندلس معروف به انجبار است . و گویند بدل آن مغر است و بعضی گویند طین لاکی است . (اختیارات بدیعی ). گلی است که از بلاد ایروان آرند، سرخ تیره ٔ جگری و با نرمی و اندک چربی میباشد، در دوم سرد و در آخر او خشک و در رفع وبا و طاعون و ردع اورام و قطع سیلان خون اعضا و اسهال مثل گل مختوم و جهت ضیق النفس و سل بغایت مفید و مضر سپرز و مصلحش مصطکی و گلاب بدلش طین حجازی تا دو درهم است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). بپارسی گل ارمنی گویند، طبیعتش سرد و خشک است در اول چون به شربت انجبار میل کشد خون ببندد و طاعون را نفع دهد و نزله و ضیق النفس را سودمند آید و ریش شش را سودمند آید و خشک گرداند و تبهای وبائی را نافع بود و شربتی از آن نیم مثقال است .
کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
واژه پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.