حکم بیاضی . [ ح ُم ِ ب َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) حکمی که تنها به امضاء یا مهر شاه یا امیری رسد و بدفاتر نگذرد، برای پنهان ماندن محتوی آن یا تسریع در ارسال و اجرای آن . صاحب غیاث گوید: یکی از اصناف حکم پادشاهی است و آن از حکم دفتری معتبر [ تر ] باشد. (غیاث از مصطلحات ). و در تتمه ٔ برهان یا ملحقات برهان آمده است : علامی فهامی ، [ مراد شیخ ابوالفضل بن شیخ مبارک ناگوری است ] در آئین اکبری نوشته که چون برخی احکام سلطنت درنگ برنمی تابد از جهت تعجیل و اخفای راز، منشور مقدس تنهابه نگین شاهی پیرایه گیرد و از دفاتر نگذرد و آن راحکم بیاضی گویند. - انتهی . در وقت عرش آشیانی ، حکم بیاضی معتبرتر از احکام دفتری بود و در عهد اخلاف آن جناب کم رتبه شد و رسیدنش بنگین شاهی هم نمانده ، بمهرامرا باشد، لکن از دفتر نگذرد و از این جهت کم اعتبار است . و در بهار عجم عین عبارات فوق آمده است و پس از آن گوید: نظر به این معنی ، میرزا صائب فرموده :
تعجیل تیغ یار بود در هلاک ما
حکم بیاضی یی که بدفتر نمیرسد.
اگرچه حکم بیاضی بلندرتبه نبود
بدور گردن او اعتبار پیدا کرد.
کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
واژه پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.