ادات تشبیه . [ اَ ت ِ ت َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کلمه ایست ماننده کردن چیزی را بچیزی و صاحب غیاث اللغات گوید: لفظی که بر تشبیه دلالت کند چنانکه در فارسی لفظ چون و چو و مانند آن - انتهی . و آن درلغت عرب «کاف » و «کاءَن َّ» و «مثل » و «شبه » و امثال اینهاست و در فارسی لفظ «چون » و «مانند» و «بسان » و «گوئی » و «ون » و «وان » و «گوئیا» و امثال اینهاست .
تشبیه به اعتبار ادوات بردو قسم است : مرسل و مؤکد. مرسل آنست که در آن ذکر شود چنانکه در امثله ٔ سابقه و چنانکه در شعر خاقانی :
بربط چو عذرا مریمی آبستنی دارد همی
وز درد زادن هر دمی در ناله ٔ زار آمده .
مؤکد آنست که ادات در آن حذف شود و این بر دو قسم است : یکی آنکه ادات تشبیه را حذف کنند و تصرفی دیگر در آن نکنند چنانکه در شعر خاقانی :
می آفتاب زرفشان جام بلورش آسمان
مشرق کف ساقیش دان مغرب لب یار آمده .
دیگر آنکه ادات را حذف نموده و مشبه به را بمشبه اضافه نمایند. (هنجار گفتار تألیف تقوی ص 165 و 166).
ادات تشبیه مستعمل در فارسی از این قرار است : آسا، بسان ، بش ، بکردار، پش ، چنان ، چو، چون ، چونان ، دس ، دیس ، دیسه ، سا، سار، سان ، صفت ، فش ، کردار، گفتی ، گوئی ، گوئیا، گون ، گونه ، مان ، مانا، مانند، مانه ، مثل ، وار، وان ، وش ، ون ، وند، همانند، همچنان ، همچون ، همچونان .
کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
واژه پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.