کاربر عزیز نسخه جدید واژهیاب در دسترس است. در تاریخ ۳۰ اردیبهشت فعالیت این نسخه از سایت متوقف خواهد شد و نسخه جدید جایگزین میگردد. اگر از دفترواژه استفاده میکردید لازم است از آن بکاپ تهیه فرمایید چرا که این مورد به نسخه جدید منتقل نخواهد شد.
خطای سرور
متأسفانه سرور با خطا مواجه شد. مشکل را بررسی میکنیم و به زودی حل خواهیم کرد.
سنگ پیدا نشد!
- از درستی املای واژهٔ نوشتهشده مطمئن شوید.
- شکل سادهٔ لغت را بدون نوشتن وندها و ضمایر متصل بنویسید.
- این جستوجو را در فرهنگهای دیگر انجام دهید.
سنگ
/sang/
معنی
۱. (زمینشناسی) مادۀ سفتوسخت که جزء ساختمان پوستۀ جامد زمین است و اغلب دارای مواد و عناصر معدنی است.
۲. قطعۀ سنگ یا فلز به مقدار معین که با آن چیزی را در ترازو وزن کنند؛ سنگ ترازو؛ سنجه.
۳. [قدیمی] مقیاسی برای اندازهگیری آب جاری، معادل حجم آبی که در ثانیه از قنات یا رودخانه جاری شود و مقدار آن مختلف است.
۴. (پزشکی) جسم سخت و سفت بهصورت شن و سنگریزه که از رسوب مواد مختلف در بعضی از اعضای بدن مانند کلیه و مثانه و کیسهصفرا تشکیل میشود.
۵. وزن.
۶. [قدیمی، مجاز] قدر.
۷. وقار: ◻︎ مردی گزید راد و خردمند و پیشبین / بارای و با کفایت و باسنگ و باوقار (فرخی: ۱۹۱).
〈 سنگ آتش: (زمینشناسی) نوعی سنگ سخت به رنگ سیاه یا قهوهای که از اصطکاک آن با آهن جرقه تولید میشود و پیش از اختراع کبریت بهوسیلۀ آن آتش میافروختند؛ سنگ آتشزنه؛ سنگ چخماق.
〈 سنگ آذرین: (زمینشناسی) سنگی که از سرد شدن و انجماد مواد مذاب درون زمین تشکیل میشود؛ سنگ آتشفشانی؛ احجار آذرین.
〈 سنگ آس: (زمینشناسی) [قدیمی] = آس۱
〈 سنگ آسمانی: (نجوم) سنگی که از آسمان به زمین فرود آید؛ قطعهای از سنگ که از فضای خارج جو به زمین سقوط کند.
〈 سنگ آسیا: (زمینشناسی) = آس۱
〈 سنگ آهک: سنگی سفید که از آن آهک تهیه میکنند، آن را در کورههای مخصوص تا ۹۵۰ درجۀ سانتیگراد حرارت میدهند تا آهک بهدست آید؛ کربنات کلسیم.
〈 سنگ پا: (زمینشناسی) نوعی سنگ سوراخسوراخ بسیار سخت است که در حمام چرک پا را با آن پاک میکنند؛ سنگ خاز؛ سنگ سودا.
〈 سنگ پادزهر: [قدیمی] نوعی سنگ که از کیسۀ صفرای بز کوهی یا گاو کوهی بهدست میآوردند و آن را بهطور خوراکی یا مالیدنی در مداوای سَمخوردگی و معالجۀ سم حشرات گزنده به کار میبردند؛ زهرمهره؛ حجرالسم؛ حجرالتیس.
〈 سنگ جهنم: (شیمی) [منسوخ] = نیتراتدارژان
〈 سنگ چاپ: (زمینشناسی) نوعی سنگ آهکی به رنگ خاکستری یا زرد که از دانههای ریز تشکیل شده، به خوبی جلا و صیقل میپذیرد، چربی را جذب میکند و در چاپخانههای سنگی برای چاپ کردن اوراق به کار میرود.
〈 سنگ خارا: (زمینشناسی) = خارا
〈 سنگ خاز: (زمینشناسی) [قدیمی] = 〈 سنگ پا
〈 سنگ زر: [قدیمی] = محک
〈 سنگ سلیمانی: ‹سنگ سلیمانیه› (زمینشناسی) نوعی کوارتز شبیه عقیق که دارای رگههای سیاهوسفید است و مانند سنگهای قیمتی در ساختن زینتآلات به کار میرود؛ حجر باباغوری.
〈 سنگ سماک: ‹سنگ سماق› (زمینشناسی) سنگی سخت که خوب صیقل میگیرد و به رنگهای سرخ، سبز، قهوهای، خاکستری، درمیآید و برای ساختن ستونهای سنگی و مجسمه و اشیای دیگر به کار میرود، گاه در آن ریزههای کوارتز و فلدسپات نیز دیده میشود؛ پرفیر.
〈 سنگ شجری: (زیستشناسی) [قدیمی] = مرجان
〈 سنگ صبور:
۱. سنگ سخت و عظیم که در یک جا ثابت و پابرجا باشد و حوادث روزگار را تحمل کند و از آن به بردباری و شکیبایی مثل میزنند.
۲. سنگی افسانهای که مردم درد دل خود را برای او بازگو میکردهاند.
〈 سنگ صفرا: (پزشکی) سنگی که از رسوب املاح صفراوی در کیسۀ صفرا تشکیل میشود.
〈 سنگِ فسان: (زمینشناسی) [قدیمی] = سان۴
〈 سنگ کلیه: (پزشکی) سنگی که از ترکیب اسیدهای ادرار با مواد معدنی در کلیه تشکیل میشود.
〈 سنگ گچ: (زمینشناسی) نوعی سنگ که در طبیعت به حالت بیشکل وجود دارد و از حرارت دادن آن گچ بهدست میآید؛ سولفات کلسیم.
〈 سنگ لاجورد: (زمینشناسی) از سنگهای معدنی به رنگ آسمانی یا آبی پررنگ که در قدیم از آن جام و پیاله و پارهای زینتآلات میساختند و کوبیده و گَردشدۀ آن در نقاشی به کار میرفت.
〈 سنگ لوح: (زمینشناسی) نوعی سنگ به رنگ خاکستری که به ورقههای نازک شکافته میشود؛ پلمهسنگ؛ تختهسنگ.
〈 سنگ محک: = محک
〈 سنگ مردار: [قدیمی] = مردارسنگ
〈 سنگ مرمر: (زمینشناسی) = مرمر
〈 سنگ مغناطیس: (زمینشناسی) = مغناطیس
〈 سنگ هرکاره: (زمینشناسی) [قدیمی] نوعی سنگ که به آسانی تراشیده میشود و خوب شکل میگیرد و اغلب از آن هرکاره (دیگ سنگی) و سرقلیان و اشیای دیگر میسازند.
〈 سنگوسبو: [قدیمی، مجاز] دو چیز ضد و مخالف یکدیگر نظیر سنگ و شیشه یا آتش و پنبه: ◻︎ چشم اگر با دوست داری، گوش با دشمن مکن / عاشقی و نیکنامی سعدیا سنگوسبوست (سعدی۲: ۳۵۲).
〈 سنگ یده: [قدیمی] = یده
فرهنگ فارسی عمید
مترادف و متضاد
۱. جماد، حجر، صخره، لهنه
۲. سنجه، وزنه
۳. جسم رسوبی(در کلیه مثانه)
۴. واحد جریان آب (
۵. معیار، محک
۶. سفت، سخت
۷. انعطافناپذیر
۸. بیرحم، قسی
دیکشنری
calculus, petro-, rock, stone, weight
-
جستوجوی دقیق
-
سنگ
واژگان مترادف و متضاد
۱. جماد، حجر، صخره، لهنه ۲. سنجه، وزنه ۳. جسم رسوبی(در کلیه مثانه) ۴. واحد جریان آب ( ۵. معیار، محک ۶. سفت، سخت ۷. انعطافناپذیر ۸. بیرحم، قسی
-
سنگ
واژههای مصوّب فرهنگستان
[ورزش] ← سنگ یخسنگ
-
سنگ
فرهنگ فارسی معین
(سَ) [ په . ] 1 - (ص .) وقار، اعتبار. 2 - (ق ) آهستگی ، آرامش . 3 - نام عمومی مواد کانی است که به طور طبیعی به یکدیگر چسبیده و متراکم شده است و در نتیجه تودة نسبتاً سفتی را به وجود آورده است . 4 - وزنه ای جهت سنجش سنگینی . 5 - دو قطعه سنگ به ابعاد ک...
-
سنگ
لغتنامه دهخدا
سنگ . [ س َ ] (اِ) سنگ در پهلوی به معنی ارزش و قیمت آمده «تاوادیا هَ . 164» . معروف است و به عربی حجر خوانند. (از برهان ). حجر. صخره . (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ). هر یک از توده های بزرگ و سخت معدنی و طبیعی که دارای ساختمانی صلب و املاح و عناص...
-
سنگ
لغتنامه دهخدا
سنگ . [ س ُ ] (اِخ ) دهی است جزء دهستان کوهپایه ٔ بخش نوبران شهرستان ساوه . دارای 872 تن سکنه . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1).
-
سنگ
فرهنگ فارسی عمید
(اسم) [پهلوی: sang] sang ۱. (زمینشناسی) مادۀ سفتوسخت که جزء ساختمان پوستۀ جامد زمین است و اغلب دارای مواد و عناصر معدنی است.۲. قطعۀ سنگ یا فلز به مقدار معین که با آن چیزی را در ترازو وزن کنند؛ سنگ ترازو؛ سنجه.۳. [قدیمی] مقیاسی برای اندازهگیری آب ج...
-
سنگ
دیکشنری فارسی به عربی
بلاطة , حجارة , صخرة
-
سنگ
لهجه و گویش اصفهانی
تکیه ای: sang طاری: sang طامه ای: sang طرقی: sang کشه ای: sang نطنزی: sang
-
سنگ
لهجه و گویش اصفهانی
تکیه ای: sang طاری: sang طامه ای: sang طرقی: sang کشه ای: sang نطنزی: sang
-
واژههای مشابه
-
coal petrology
سنگشناسی زغالسنگ
واژههای مصوّب فرهنگستان
[زمینشناسی] علمی که به خاستگاه، تاریخچه، رخداد، ساختار، ترکیب شیمیایی و ردهبندی زغالسنگ میپردازد متـ . زغالسنگشناسی anthracology
-
curling stone
سنگ یخسنگ
واژههای مصوّب فرهنگستان
[ورزش] سنگ بزرگ و گرد و صیقلی از جنس گرانیت با وزنی بین 17 تا 20 کیلوگرم و دارای دستهای در بالای آن ویژه رشتۀ یخسنگ متـ . سنگ
-
سنگ بر سنگ ناایستادن
لغتنامه دهخدا
سنگ بر سنگ ناایستادن . [ س َ ب َ س َ دَ ] (مص مرکب ) کنایه از هنگامه ٔسخت . (آنندراج ). سنگ روی سنگ بند نشدن : بکوه آرد نهیب او گر آهنگ ناستد سنگ آنجا بر سر سنگ .سلیم (از آنندراج ).
-
سنگ بر سنگ
لغتنامه دهخدا
سنگ بر سنگ . [ س َب َ س َ ] (اِخ ) گریوه ای است محاذی تومان پیشکین تا کنار آب ارس از ولایت موغان . (از نزهة القلوب ص 90).
-
سنگ به سنگ زدن
لغتنامه دهخدا
سنگ به سنگ زدن . [ س َ ب ِ س َ زَ دَ ] (مص مرکب ) کنایه ازکار سهلی را به آوازه کردن . (آنندراج ) : خراب لطف عتابم از این بتان فرنگ ملالم از دودلی میزنند سنگ بسنگ .شفیع اثر (از آنندراج ).